شهر تالش یا سرزمین تالش؟ کدام؟

همواره یکی از سؤالاتی که در فضای مجازی به چشم می خورد این است که آیا تالش نام یک شهری در استان گیلان است یا نام یک سرزمین قومی؟ عده ای از افراد تالش را تنها به شهر هشتپر خلاصه کرده و وقتی به شهر هشتپر می رسند می گویند ما به تالش رسیدیم. در حالی که اگر منابع مختلف علمی و اسناد معتبر تاریخی را مرور کنیم به قومی عظیم می رسیم به نام«تالشان» که دارای سرزمین وسیع بوده اند. سرزمین تالش امروزه شهرستان تالش،رضوانشهر،ماسال و ... را در بر می گیرد. پس وقتی مسافری به ماسال می آید، در اصل پای در خاک سرزمین تالش قرار داده است.
نظر برخی از اساتید را در خصوص نام تالش ذکر می کنیم:

 
دکتر عبدلی:
"پاسخ آقای عبدلی :
"گذاشتن نام تالش بر شهر هشتپر اگر توطئه ای برای گم کردن سرزمین قومی تالش نباشد ، اشتباهی فاحش است . زیرا بودن نام تالش بر روی یک شهر ، یعنی خلاصه کردن یک سرزمین بزرگ قومی در یک شهر. آنهم شهری که  بیشتر مردمش ترکی سخن می گویندو این هیچ به نفع تالش نیست. من خود دیده ام مسافرانی را در ماسال ، رضوانشهر و اسالم که می پرسیدند : چقدر مانده برسیم به تالش!! یعنی آنها نمی دانستند که هم آنک در خاک تالش هستند وفکر می کردند تالش یعنی شهری در استان گیلان!!. پس از نظر ما نام مرکز شهرستان تالش هشتپر است"

بیاییم از زمین های تالش مراقبت کنیم

دوستی تعریف میکرد: پدر خدابیامرزش همیشه بهشون میگفت شماهایی که انقد از این طبیعت و روستاهاتون فراری هستین، یه روزی میشه آرزوی این طبیعت و زمین هارو خواهید داشت و از اونایی که این زمین هارو بهشون فروختین، التماس میکنین که دوباره بهتون کمی از این زمین هارو بفروشن.....😔😔
هم قومی های عزیز، تالش های دوست داشتنی، یه سوالی ازتون داشتم! میخواستم بپرسم تابحال از گیلان خارج شدین تا ببینین بیرون از این سرزمین چه خبره؟!! تابحال بیرون رفتین تا ببینین تو چه بهشتی زاده شدیم و زندگی میکنیم؟! تابحال رفتین بیرون تا ببینین قطعی آب و در حسرت یه درخت بودن واسه سایه یعنی چی؟! احتمالن خیلی هامون این صحنه هارو ندیدیم و نچشیدیم..... متاسفانه یکی دو سالیه سر و کله ی غیربومی ها به سرزمینمون باز شده. این روزها ماشین های پلاک تهران و اصفهان رو زیاد میبینیم توی سرزمین های تالش نشین.... اومدن چه با قیمت ارزان و چه حتی با قیمت مناسب، این زمین های آبا و اجدادی رو ازمون بخرن. حتمن خبر دارین کل ایران با بحران کم آبی و خشکسالی مواجهه و چیزی نمیگذره که کوچ غیربومی های پولدار مثل تهرانی ها و اصفهانی ها و تبریزی ها به سرزمینمون شروع میشه و اونها که بیان فک و فامیلهاشون رو هم با خودشون خواهند آورد و بنظرتون اینجا دیگه جایی برای ما هست؟! فک نکنم...... اومدنِ اونها همانا و تخریب طبیعت تالش و ویلاسازی های غیرهمساز با معماری منطقه و شلوغ شدن بیش از حد این سرزمین و طبیعتن خشکسالی ها و تغییر آب و هوای این بهشت دوست داشتنی همانا...... ما تالشها هم ساده دل.... بدون اینکه متوجه باشیم داره همون بلایی که سره مازندران اومد سره ماها هم میاد. راستی میدونین چه بلایی سره مازندرانی ها اومد؟!!! بذارین براتون بگم: مازندرانی ها هم یه روزی طمع پول کردن، زمین هاشونو به غیربومی ها فروختن، غیربومی ها این زمین ها رو تبدیل به ویلا کردن، ویلاهایی که هیچ تناسبی با معماری مازندران نداشتن، همین باعث شد که مازندران از ریخت بیفته و صمیمیتش رو از دست بده، الان هر کسی از گیلان و مازندران رد میشه این رو میگه که مازندران هیچ صفایی براش نمونده و فقط و فقط پُر شده از ویلاهای مدرن که تمام طبیعت مازندران رو نابود کرده و رنگ و بوی مازندران رو ازش گرفته. از طرفی این برخورد و معامله میان مازندرانی ها و غیربومی های پولدار باعث شد خصوصیات و اخلاق مازندرانی ها برگرده،. بومی هایی که یه زمانی پر از سادگی و صمیمیت و اخلاق مداری بودن رفته رفته تبدیل شدن به مردمی که فقط پول براشون مهم بود و زرنگی کردن در معامله رو خوب یاد گرفته بودن...... لابد میدونین چی میگم......... شکی نکنین که این بلا سره ماها هم میاد اگر که آگاه نباشیم و تمام هویت و فرهنگ و زبان و انسانیتمون رو از دست میدیم....
البته هنوز خیلی دیر نشده و این موج زمین خریدن ها تازه شروع شده..... قبول دارم میگین: تالش فقیره و پول نداره و مردم ناچارن این کار رو بکنن اما این واقعن توجیه خوبیه؟!! هرگز... این فقط پوشاندن صورت مسئله ست..... ما میتونیم از این زمین ها هزار و یک استفاده بکنیم، هزار و یک فعالیت اقتصادی که میتونیم با این زمین ها راه بندازیم...... پس بیایم مردممون رو آگاه کنیم، مردمی که تابحال بیرون از این سرزمین نرفتن و دیگر مناطق بیابانی ایران رو ندیدن، مردمی که نمیدونن در آینده چه فاجعه ای ممکنه به بار بیاد....... راه براش هست. فقط باید آگاه سازی کنیم و کار درست رو انجام بدیم...
بیاین نذاریم سرزمینمون رو از دستمون بگیرن...

کلیپ معرفی «سرزمین تالش» کاری از سازمان میراث فرهنگی

کلیپی که تقدیم شما می شود،معرفی سرزمین تالش بوده که توسط سازمان میراث فرهنگی تهیه شده است.این کلیپ در سایت آپارات نیز معرفی شده است.با مشاهده این کلیپ می توانید تا حدود زیادی با فرهنگ و زندگی سنتی تالشان آشنا شده و با ویژگی های این قوم زیبا آشنا شوید.

جهت دانلود این کلیپ، اینجا را کلیک نمایید.

ایسپیه مزگت یا مسجد سفید کدام است و تاریخچه آن چیست؟

نیایشگاه باستانی ایسپیه مزگت(مسجد سفید)|(در زبان تالشی: ایسپیه:سفید / مزگت:مسجد)مربوط به دوره ساسانیان است و در ۸۰ کیلومتری باختر شهر رشت و در کنارهٔ راست رودخانه ی دیناچال جای دارد سنگ نوشته های بنا آن را وابسته به سده ی چهارم و آغاز سده ی پنجم هجری معرفی می‌کند و سفال‌های یافت شده همگی وابسته به سده ی هشتم هجری (دوره ایلخانی) هستند.در دراز مدت عوامل گوناگون انسانی و طبیعی موجب ویرانی بنای "ایسپیه مزگت" شده‌اند،درختان جنگلی بزرگ بر بام آن رسته و ریشه‌های خود را میان دیوارها فرو برده و آنها را شکافته‌اند، رود خانه سیلابی دیناچال نیز قسمت جنوبی آن را کنده و برده است.این اثر در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

توجه

شکل نوشتاری صحیح این بنا، ایسپیه مزگت می باشد.چرا که ایسپی ispi در زبان تالشی به معنای سفید است.به نظر می رسد به کار بردن اسپی صحیح نباشد.زیرا اگر این کلمه به صورت اَسپی خوانده شود به معنای اسب است و اگر به صورت اْسپَِِی خوانده شود با عرض پوزش؛ به معنای سگ است.

---

متأسفانه بناها و مکان های زیادی در منطقه تالش به دلیل عدم اطلاعات کافی از ریشه این کلمات، تحریف شده اند که امید است مسئولین امر فرهنگ در صدد رفع این نارسایی ها در حوزه فرهنگی و باستانی تلاش کنند.