ظرف مسی قدیمی پرکاربرددرزندگی تالشان

⏪ظرف مسی قدیمی پرکاربرددرزندگی تالشان

به زبان تالشی👈چیری،که برای آوردن آب ازچشمه ودوشیدن شیرازگاو کاربردداشت

برگرفته از کانال اویان

شعرخوانی به زبان تاتی (تالشی)ارسباران

دریافت

مدت زمان: 42 ثانیه

شعرخوانی به زبان تاتی (تالشی)ارسباران⬆️

🔴باماهمراباشید
@tatistan👈منبع کانال تات های آذربایجان
@bataleshan👈رادیو تالشان

برخی لغات تالشی باحرف (ب وپ)

❤️برخی لغات تالشی باحرف (ب وپ)❤️
@bataleshan🔴
بوآژَه ⏪بوی بد گرفته ،مثال علف بوآژه=علف خراب وپژمرده

بولَنگ ⏪زنبور وحشی

بوَز(bvaz)⏪ بپر ،پرش کن

بون ،بوم ⏪بام

بی بی  ⏪عمه

بیرَ (bira) ⏪ شدی ،مثال👈مریض بیرَ= مریض شدی

بیزْن ⏪ بلند شو ،پاشو

بیگاه ⏪ آبراهه ،دریچه ورودی یا خروجی آب برای آبیاری کردن

بیللَ ،billa ⏪برکه کوچک آب،چاله کوچک آب در سطح زمین یا خیابان

بیمَ ⏪ شدم،مثال👈 از مریض بیمَ =من مریض شدم

بییا ز  (biyaz) ⏪بلند کن

بْنْ (bn) ⏪ زیر ،پایین

پا بْنْ ⏪ زیر پا

پارنَ  (parna)⏪ گو ساله دو ساله

پا تَ (pata) ⏪ کره اسب دو تا سه ساله

پاتیل ⏪ تیان ،دیگ

پارگاه ⏪ چادر رمه داران ،کومه رمه داران

پِبراز (pebraz) ⏪ تکیه بده ،چیزی رابه جایی تکیه دادن

پَپو  (papo)⏪ پروانه

پِچاک ⏪ چابک ،ورزیده

پْر دِه (prdeh) ⏪ راه رفتن ،پیاده روی

پَرزن ⏪ آبکش، آب چکون

پِوَ شَندِه (pevashandeh) ⏪ به هم زدن ،مخلوط کردن

پَریس ،paris ⏪ طناب بافته شده از ساقه برنج

پِریشتِه ، perishte ⏪ ریسه کردن ،وراجی

پِزار ن، pezarn ⏪ پاره کن

پِشور ،peshor ⏪ شست و شوی برنج

پِشِه،pesheh ⏪ بالا رفتن

پِشیمَ، پِشیرَ ،پِشَه ⏪ بالا رفتم،بالا رفتی ،بالا رفت

✅باتوجه به تفاوت لهجه ها نظرات خود رابرای ما ارسال کنید
🔴باماهمراباشید
@bataleshan🌅👈رادیو تالشان

دومه دومه مزا (دومه دومه بازی)بازی بومی محلی تالشان

دومه دومه مزا (دومه دومه بازی)بازی بومی محلی تالشان ⏬⏬

یکی از بازی های دست جمعی دختر بچه ها وحتی جوانها در ییلاقات در گذشته ودر ارامش محیط پر انرژی ییلاق که به دور از همه همه های امروزی بود بازی دستجمعی نشاط آفرین بچه ها ونوجوانان وحتی جوانان فرقی نداشت چون با این هم آهنگی بینشان صمیمیت ودوستی بوجود می آمد وبچه از بزرگتران خود آمادگی کار وایستادگی در برابر مشکلات را می آموختند و زبده ونترس بار می آمدند
دومه دومه مزا (بازی گرگ وچوپان)بود . که یک نفر که از همه بزرگتر بود چوپان
بقیه بره وگوسفند می شدند و درردیف پشت هم را میگرفتند واخرین نفر که پشت به بقیه میایستاد سگ گله میشد ویک نفر هم که ظاهراخشن تر بود ودور این گروه در حرکت بود گرگ میشد وهی داد میزد
گِرمو گِرم وچوپان هم میگفت نِشای گِتن وگرگه که با قسم وتهدید میگفت
چمِ گاز تری تره چوپان میگفت اِسپه ای دارم جنگی تره وچمِ داز تری تر ه وبه این تر تیب بازی با شور ونشاط ادامه می یافت وگاهی گرگه یک بره ای را هم از این وسط میبرد.
 جالب توجه این بود که بچه ها به شدت غرق در صحنه میشدند ونفری را که گرگ میشد گرگ می دانستند وجیغ ودادشان به هوا بود

📝✍زلیخا صبا  -- عکس از: خانم الناز وزیری
🔴باماهمراباشید
@bataleshan👈رادیو تالشان

رقصهاى تالشى

رقصهاى تالشى در مناطق مختلف تالش اشکال گوناگونى دارند. این اشکال بیشتر توسط زنان حفظ شده است

این رقصها در مراحل مختلف عروسى متفاوتند بطور مثال:

🌠«کَترا وشتن» رقص با نوعى قاشق چوبىست؛ زمانى که عروس را سوار بر اسب به منزل داماد مىآورند، قبل از اینکه پیاده ش
ود، یک نفر با دو کترا درحالى که کتراها را به هم مىزند مىرقصد تا کتراهاى چوبى شکسته شود و آن را بالاى سر عروس پرت مىکند.

🌠“خنه دوش” (حینا وشتن) رقص با حنا را در شب حنابندان با ظرف حاوى حنا انجام مىدهند.

🌠” مجمَه دوش”رقص با مجمه (سینى بزرگ حاوى میوه، سبزه، شیرینى، پارچه و غیره) را با گذاشتن مجمَه بر سر و در هنگام آوردن عروس به منزل داماد و در مراحل مختلف عروسى انجام مىدهند.

🌠“چرا وشتَن” این رقص بیشتر در تالش جنوبى رواج دارد و با گذاشتن چراغ روشن (چراغ نفتى) بر سر مىرقصند. حفظ تعادل در این رقص و در مجمه وشتَن، رقص با مجمه، بسیار هنرمندانه و جالب است.

🌠” رقص جمعى” رقصهاى تالشى به صورت تکى و دو به دو انجام مىشوند. البته تعداد رقصکنندگان زیاد است، ولى نگارنده با رقص گروهى همانند رقصهاى کردى در تالش جنوبى و مرکزى برخورد نکرده است؛ تنها در تالش شمالى (آستارا و لنکران) نوعى رقص گروهى را در روستاى سپاردى لنکران دیده است که پنج زن همراه نواختن دایره و خواندن دسته جمعى مى رقصند.

🔴باماهمراه باشید
@bataleshan👈رادیوتالشان

وجه تسمیه باکو

وجه تسمیه باکو :
         پایتخت آران نامش باکو است. آیا شما می دانید باکو یعنی چه؟
         باکو یا واکو ، کلمه ای است تالشی . اصل این کلمه واکو است. یعنی جایی که باد می کوبد (
وا = باد و کو = می کوبد ). این واژه از مصدر کوین = کوبیدن ، گَل آوز ( مشتق ) شده است.

         باکو ، باد های غریبی دارد که وقتی می وزد ، گاه ماسه و خاک را تا لب پنجر ه های طبقه ی سوم و چهارم می کشاند. مردمی که از دیرباز آن جا زندگی می کردند ، آن سر زمین را واکو نامیدند ؛ یعنی جایی که باد می کوبد. راستی چه شدند آن مردم ، کجا رفتند؟
         بیایید به تاریخ تف نکنیم ؛ نتایج بدی ببار خواهد آورد. گاه آن چه در احساس ما است و آن چه در تاریخ گذشته ، با هم فاصله ی بسیار دارند.

         و یک توضیح: بعضی از محققین، اصل باکو را بادکوبه دانسته اند. به نظر من این تفسیر غلط است؛ اما معنایش درست است. چرا غلط است؟
         به دلایل مختلف تاریخی و زبان شناسی ، این تفسیر نمی تواند درست باشد؛ از جمله به دو دلیل زیر :

         الف ) از یک سو ، در دوران اخیر – بر پایه ی تاریخ زبان دری - در باکو مردم فارسی زبان نمی زیستند که آن محل را نام بگذارند و از سوی دیگر نامگذاری ها ، تاریخی بسیار طولانی تر از این حرف ها دارند ؛ آن هم در یک نقطه ی بندری که زیستگاه دیرین مردم بوده است. باکو جایی نیست که امروز و دیروز کشف شده باشد. باکو در اسرار التوحید به همین نام آمده است. پس این نامگذاری نمی تواند نتیجه ی مسافرت چند تاجر در قرن های اخیر باشد.
          ب ) دوم دلیل عمده این است که عموماً یک حرف از واژه تغییر می پذیرد ؛ مثل ژن = زن ، وَر = برف ، و ... . پس ، بعید به نظر می رسد که باکو خلاصه ی بادکوبه باشد . نظر من این است که حتی ممکن است که اصل این کلمه هیچ تغییری نکرده باشد. یعنی اصلش باکو بوده. چنانکه به کردی هنوز باد ، با می شود. اما این کلمه کردی نیست ؛ زیرا در قاعده ی زبان کردی نمی گنجد . از آنجایی که تالش ها و کرد ها لغات مشترک فراوان دارند ، شاید زمانی بخشی از تالش ها به « وا » ، « با » هم می گفته اند. این نوع بیان در لهجه های زبان تالشی فراوان دیده می شود. به عنوان مثال تالش های ماسال به چادری که روی پارگاه می کشند ، جادر نیز می گویند. و از این دست فراوان است.  📝✍ لیثی حبیبی با کمی تغییر
🔴باماهمراباشید
@bataleshan👈رادیو تالشان

ضرب المثل های مناطق تالشی

🌺ضرب المثل های مناطق تالشی🌺

۱-آفتاب گزره خورش بره منه ته کره نماز خونه
✅آفتاب رسید دم درب هویج فروش تو داری نماز صبح میخوانی.

۲-فلانی گوش پمه جخویه
✅فلانی خودش را به نشنیدن میزنه

۳-اشته پا اشته شولا خومنا دراز آکه
✅پایت را به اندازه گلیم خودت دراز کن.

۴-کرگه لون بره هنی پیریه
✅باز هم درب لونه مرغی را برداشتند.

۵-تا اونی منشه بره وکه،بریه وکه،زنگی دراومه چمه که
✅تا خودت هستی دربها را ببند و پنجره ها را نیز ببند تا بیگانه وارد نشود.

۶-هلاکاره چمه باره الاله
✅تا کی صبر کنیم گل آلاله ما در بیاد.

۷-مش میره و سوکله پادشاه،لاکه به پشت نی چمه شهره کی خدا
✅مگس بزرگه و خروس میشه پادشاه در شهر ما هم لاک پشت کد خدایی میکند

۸-فلانی منه خته تا لِفَ کرایه مَ آدَ
✅فلانی وسط خوابیده لحاف کرایه نده.

۹-شوی هَرده شال برده،روزه هرده کار کرده
✅شب هرچی خوردی شغال برد روز هرچی خوردی کار کردی.

۱۰-شاه شو قشون نشو
✅شاه میره قشون نمیره.

۱۱-بزه ریش بردیرَ قصاب دسه آدورَ
✅ریش بز را بردی دادی دست قصاب.

۱۲-چاربار بی خیر اچه وره انارلو
✅چاپاردار بی خیر چیزی نمیاره جز پوست انار

۱۳-کنه حموم پِری  یا،پنجاه گله جامدار
✅ یه حمام کهنه داشتی ولی ۵۰ نفر جامدار.

۱۴-دزه ای  ک مرا نِگله  بدا چه دله گو بگله
✅ ظرفی که برای من نجوشه بگذار داخلش .....بجوشه.

۱۵-همیشه بز ب داری کو  پِشو،ای دفه نی گوسن پشو
✅ قرار نیست همیشه بز بره بالای درخت برود بگذار یکدفعه هم گوسفند بره.

۱۶-موش دَسی  نَ گتمون ،چَمَه. شواریکو دَکَردمونَ
✅ با دست خودمون موش را انداختیم توشلوارمان.

۱۷-خالی دیل شو پیا برانه واچرا ین  نِبَری
✅ خواهر دلش شوهر میخواست به برادرش میگفت زن نمیگیری.

۱۸-آش تا بره سر،پلا تا پرده سر،نون تا بونَ سر
✅ آش تا دم درب،پلو تا دم راه نان تا پشت بام.

۱۹-روزگار بوین کَرگ شوار داره.
✅ روزگار را ببین که مرغ هم شلوار داره.

۲۰-دزه ایون ووی اشته رو سیاه
✅ دیگ به قابلمه میگه روت سیاه.

۲۱-اگه یارن اهل ببون،کارن همه سهل بون
✅ اگر همه اهل باشند کار ها سهلند.

۲۲-چمه رچ کرده امام زاده ،کره چمه دیون کره
✅ امامزاده ای که خودمان آنرا ساختیم حق ما را داره میده دستمان.

۲۳-خشک ازم تموم آبَ عروسی موقوف
✅ هیزم خشک تمام شد عروسی را متوقف کنید.

📝✍علی ایران منش
🔴باماهمراباشید
@bataleshan👈رادیو تالشان

ترانه قدیمی تالشی ازایشتی یاریم کیله با هنرمندی آقای شهریار پورمحمد

🎀ترانه قدیمی تالشی 🌹ازایشتی یاریم کیله🌹

❤️اجرای ترانه ونوازنده تمبوره 👈 شهریار پورمحمد❤️

---

✳️ توضیحات ✳️

این ترانه ی زیبا در گذشته توسط بزرگانی همچون "عاشق` قسمت" و "قربانعلی جهاندوست" اجرا شده است. این اساتید هم اکنون در بین ما نیستند اما آثار گرانبهایی برای ما از فرهنگ کهن تالش به یادگار گذاشته اند.
✅یادشان گرامی و راهشان ماندگار باد
این اجرا برداشتی از آخرین اجرای استاد جهاندوست می باشد که با همین تمبوره توسط آن استاد چیره دست حدود دوازده سال قبل اجرا گردید و اکنون با اجرای دوباره آقای پورمحمد برای اولین بار از طریق کانال تلگرام رادیوتالشان تقدیم میگردد ⏬⏬⏬

 

جهت دریافت کلیک نمایید

 

با تشکر از کانال تلگرامی رادیو تالشان بابت انتشار این نوای زیبا

دلایل بسیارمهم و با ارزش استان شدن تالش برای امنیت کشور

[Forwarded from رادیوتالشان]
🔴دلایل بسیارمهم و با ارزش استان شدن تالش برای امنیت کشور🔴
✅ حتما بخوانید وباز نشر نمایبد

1- لزوم الحاق کامل نمین و بخش هیر به استان جدید تالش جنوبی (تالشی شمالی در اشغال جمهوری آران(آذربایجان است) و تثبیت کامل آستارا و گردنه حیران در استان تالش جنوبی
2- الحاق خلخال و کوثر به استان گیلان👇👇
@bataleshan🌅👈رادیو تالشان

✅ وب سایت آذریها در این راستا گفتگویی با دکتر عطاالله عبدی از اساتید آذری دانشکده جغرفیای دانشگاه خوارزمی ترتیب داده است که در زیر می آید. عطاءالله عبدی استاد جغرافیای سیاسی و کارشناس مسائل قومی بوده و از نزدیک با مسائل آذربایجان در ارتباط است.

🎯با تشکر از قبول زحمت اولا بفرمایید جایگاه تقسیمات کشوری و الزامات آن در امر کشورداری چیست؟
در کشور ما ایران مقوله تقسیمات کشوری همواره یکی از داغترین مباحث در درون مدیریت کلان کشور، رقابت نواحی و کلان شهرهای مختلف کشور در راستای پدیده ای بوده است که در مباحث جغرافیای سیاسی از آن با عنوان قلمروخواهی یاد می شود. این امر در در نواحی و شهرهای گوناگون کشور از آن روی اهمیت یافته که از این راه آنها می توانند به جذب سرمایه و امکانات لازم برای پیشرفت مناطق مورد نظر خود نایل آیند و از نظر اجتماعی هم عرصه برای ابراز هویت و پاسخ به میل رقابتهای مکانی و حس قلمرو خواهی آنها فراهم می شود. این امر به گونه ای در کشور گسترش یافته که تقریبا در تمام استانها و نواحی کشور می توان نشانی از آن را مشاهده نمود. برای نمونه تلاش شهرهایی مانند کاشان، مراغه، مهاباد، میان دوآب، بروجرد، زابل، لار و... برای ایجاد استانی به مرکزیت شهرهای یاد شده را می توان نام برد. از جمله مناطقی که سالهای اخیر بحث پیرامون ارتقای آن در سطح استان مطرح شده است منطقه تالش در کرانه های شمالی کشور است.

🎯 در سالهای گذشته دیدگاههایی در خصوص امکان تشکیل یک استان به نام «تالش جنوبی» در نوار شمالی که متشکل از شهرهای استان گیلان و اردبیل باشد مطرح شده است. ارزیابی شما نسبت به این طرح چیست؟

البته مانند همه موارد ادعای شکل گیری استان های جدید در این زمینه نیز دیدگاه های موافق و مخالف گوناگونی مطرح شده است، مخالفان به مواردی همانند اینکه این استان مقدمه شکل گیری قوم گرایی تالشی است . البته مخالفتهایی با رنگ و بوی رقابتهای مکانی از جانب گیلان و اردبیل هم در این رابطه مطرح می شود. زیرا نخبگان و مدیران محلی در این استانها نگران از دست دادن بخشی از منابع اقتصادی، جمعیت و قلمرو خود هستند. البته بر این امر دلایلی مانند بار مالی ایجاد یک استان جدید، ظرفیت های اقتصادی این منطقه در اداره امور خود و نیز داشتن ظرفیت های جمعیتی مطرح در قانون تقسیمات کشوری برای ارتقا به سطح استان را هم باید اضافه کرد.
مخالفت هایی هم از سوی جریان قومگرا مطرح می شود، زیرا آنها در راستای توسعه طلبی زبانی و جغرافیای خود و در نقشه هایی که به اصطلاح از آذربایجان بزرگ ارائه می دهند به صورت آشکار مرزهای آذربایجان را تا انزلی ادامه می دهند و تشکیل چنین استانی را سدی در برابر توهمات پان ترکی خود می دانند. اما هم فکران این طیف که گاهی در میان مدیران و نخبگان اجتماعی هم حضور دارند برای مشروعیت دادن به گفته های خود و که هزینه نمودن ادعاهای خود عمدتا به طرح دغدغه های مذهبی پرداخته و سعی می کنند طرح خود را با رنگ و بوی مذهبی

و یا حتی در آینده از زبان مذهبیون بیان نمایند.

🎯موافقان طرح چگونه از آن دفاع می کنند؟
دلایل موافقان از چند زوایه و بُعد قابل طرح می باشد که من به برخی از مهمترین آنها اشاره می کنم. اولین دلیل عمدتا از سوی کسانی مطرح می شود که نگران از بین رفتن  هویت تالشی به عنوان بخشی از فرهنگ و هویت تاریخی ایرانی است. واقعیت آن است که سیل مهاجرت از استانهای مجاور بویژه از اردبیل امروزه بخشی از جغرافیای تاریخی این منطقه را از نظر زبانی تغییر داده و تبدیل منطقه ای مهاجر نشین ترکزبان نموده است نمونه آن شهر آستارا است که آقای بهزاد بهزادی در لغت نامه اش اشاره می کند که در دوران کودکی اش در آستار به زبان تالشی صحبت می کرده اند است،  از این رو برخی بر این باورند برای نجات زبان تالشی در برابر رشد و توسعه زبان ترکی باید با ایجاد استان تالش از تضعیف و نابودی هر چه بیشتر این زبان کهن جلوگیری کرد.

🎯 از نظر شما اهمیت ژئوپولتیک شکل گیری استان تالش چگونه قابل بیان است؟
آنچه که جوهر کلام من به عنوان دیدگاهی در تایید شکل گیری استان تالش را تشکیل می دهد این است که ایجاد استان تالش در کنار معایب و اشکالات شکلی چه قانونی و غیره که مطرح می شود از لحاظ راهبردی و ژئوپلتیک هم دارای اهمیت شایانی است و در کنار حفظ فرهنگ تالش یک اقدام راهبردی در راستای تامین امنیت پایدار ملی نیز خواهد بود. این امر یک راهبرد «مدیریت سرزمینی» در برابر یک خطر امنیت ملی به نام کشور جمهوری (به اصطلاح) آذربایجان است.(تفکر پان ترکیسم)
زیرا از لحاظ جغرافیایی منطقه تالش تقسیم شده به دو بخش ایرانی و باکویی (به اصطلاح جمهوری آذربایجان) یا به عبارت بهتر شمالی(این بخش را برخی از صاحب نظران تالش اشغالی هم می نامند) و جنوبی(بخش ایرانی) است، امروزه زبان تالش از شهرستان فومن تا جنوب باکو : در شهرهایی مانند آستارا) ادامه می یابد.
جدایی بخش شمالی تالش از ایران یکی از میراث‌های شوم عهدنامه ترکمانچای بوده است. این منطقه یعنی نیمه شمالی تالش از لحاظ سیاسی و اجتماعی دچار فراز و فرودهای بسیاری بوده است. اما از زمان شکل گیری و ابداع جمهوری آذربایجان در مناطق آران و شروان فشارهای فرهنگی و اجتماعی گسترده ای به صورت سازماندهی شده در قالب ایدئولوژی پان ترکیسم بر این منطقه وارد شده و تلاش¬های مبارزانی همچون ژنرال علی اکرام همت اف برای آزادی و رهایی از این فشارها با شدت تمام سرکوب شده است.
آنچه که در این زمینه مشخص است آن است که یکی از ابعاد برجسته جنبش آزادی خواهانه تالش شمالی و آرمان رهبران آن بازگشت به آغوش مام میهن یعنی ایران است. از این رو تلاش برای ایجاد استان تالش می تواند گامی در راستای پاسخ به ندای ایران خواهانه تالشان و نیز ابزاری برای مبارزه با ایده های انضمام گرایانه باکو با عناوینی مانند واژه های جعلی آذربایجان شمالی و جنوبی است. یعنی در برابر اقدام آنها در جعل تاریخ و جغرافیا ما نیز باید واقعیت تاریخی و جغرافیایی تالش شمالی و جنوبی را برجسته نماییم.
در این صورت هم بخشی از مردمان ایرانی جدا افتاده از ایران را برای آزادی و بازگشت به مام میهن کمک خواهیم نمود، هم در برابر توطئه سرزمینی پانترکها و راهبردی سرزمینی ارائه خواهد شد و هم اینکه به الزاماتی مانند حفظ هویت تالشان ایران در برابر زبانهای مهاجم به این منطقه و توسعه آن کمک خواهد شد.

🔴دلایل بسیارمهم وباارزش استان شدن تالش برای امنیت کشور🔴
@bataleshan🌅👈رادیو تالشان